एजेन्सी । बुर्किना फासोका राष्ट्रपति क्याप्टेन इब्राहिम त्राओरेले साउदी अरेबियाद्वारा प्रस्तावित २०० मस्जिद निर्माण योजनालाई ठाडै अस्वीकार गरेका छन् । उनले मस्जिदको सट्टा अस्पताल, विद्यालय र रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्योगहरूको आवश्यकतामा जोड दिएका छन्।
राष्ट्रपति त्राओरेले बुर्किना फासोमा पर्याप्त मस्जिदहरू रहेको र तीमध्ये धेरैजसो प्रयोगमा नआएको भन्दै साउदी पक्षलाई धर्मको नाममा नभई विकासको नाममा लगानी गर्न आग्रह गरेका छन्। उनले जनताको वास्तविक आवश्यकता स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा र आत्मनिर्भरता रहेको बताउँदै देशलाई अनुदानको भरमा नभई आफ्नै खुट्टामा उभ्याउने बाटो खोजेको स्पष्ट पारेका छन्।
यस कदमले राष्ट्रपतिको विकासप्रतिको दृढ प्रतिबद्धतालाई उजागर गरेको छ। उनले आन्तरिक रूपमा स्रोत व्यवस्थापन गर्दै कृषि, उद्योग र सामाजिक सेवा क्षेत्रमा आत्मनिर्भर बन्ने नीति लिएका छन्। हालै उनले विस्थापित परिवारलाई आवासको सुनिश्चितता प्रदान गर्न १,००० सामाजिक घर निर्माणको परियोजनासमेत सुरु गरेका छन्।
अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (IMF) जस्ता निकायबाट ऋण लिने नीतिको समेत विरोध गर्दै राष्ट्रपति त्राओरेले बुर्किना फासो आफ्नै स्रोतबाट अघि बढ्ने र बाह्य ऋणभन्दा आन्तरिक उत्पादन र श्रममा विश्वास गर्ने बताएका छन्।
बुर्किना फासोका राष्ट्रपतिको यो निर्णयले विश्वभर प्रशंसा बटुलेको छ । धेरैले उनलाई आधुनिक अफ्रिकी नेताको रूपमा हेरेका छन्, जसले जनताको वास्तविक आवश्यकता पहिचान गर्दै आत्मनिर्भरताको मार्ग रोजेका छन्।
बुर्किना फासोका राष्ट्रपति क्याप्टेन इब्राहिम त्राओरे सन् २०२२ यता बुर्किना फासोका अन्तरिम राष्ट्रपति हुन्। उनलाई खासगरी अफ्रिकी देशहरूले आधुनिक नेताको रूपमा हेरेका छन्, जसले जनताको वास्तविक आवश्यकतालाई प्राथमिकता दिएका छन् ।
त्राओरेको नेतृत्व र नीतिहरू
आत्मनिर्भरतामा जोड: राष्ट्रपति त्राओरे विदेशी सहायता र ऋणमा निर्भरता घटाउन चाहन्छन्। उनले बुर्किना फासोलाई आफ्नै स्रोत र श्रममा आत्मनिर्भर बनाउने नीति लिएका छन्। यसको पछिल्लो उदाहरण साउदी अरेबियाले प्रस्ताव गरेको मस्जिद निर्माण योजनालाई अस्वीकार गरी त्यसको सट्टा स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा र उद्योगमा लगानी गर्न आग्रह गर्नु हो।
जनताको आवश्यकतामा ध्यान: उनले जनताको आधारभूत आवश्यकताहरू जस्तै अस्पताल, विद्यालय र रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्योगहरूलाई प्राथमिकतामा राखेका छन्। हालै उनले विस्थापित परिवारका लागि १,००० सामाजिक घर निर्माण गर्ने परियोजना सुरु गरेका छन्।
स्वतन्त्र विदेश नीति: त्राओरेले पश्चिमी शक्तिहरू, विशेष गरी फ्रान्सको प्रभावबाट बुर्किना फासोलाई स्वतन्त्र बनाउन खोजिरहेका छन्। उनको नेतृत्वमा बुर्किना फासोले आफ्नो विदेश नीतिलाई अझै स्वायत्त बनाउँदै लगेको छ।
आन्तरिक स्रोत व्यवस्थापन: उनले देशको आन्तरिक स्रोतहरूलाई अधिकतम उपयोग गर्ने र त्यसबाटै विकास निर्माणका कामहरू अघि बढाउने रणनीति अपनाएका छन्।
औषधि उत्पादनमा जोड: सन् २०२४ को अगस्तमा बुर्किना फासोले आफ्नो पहिलो औषधि उत्पादन केन्द्र ‘प्रोफार्मा’ स्थापना गरेको छ। यसले जेनेरिक औषधि उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखेको छ, जसले देशको स्वास्थ्य सेवामा थप टेवा पुर्याउनेछ।
विश्वव्यापी प्रभाव
त्राओरेको यो दृढ अडान र विकासमुखी सोचले विश्वभरका धेरैको ध्यान तानेको छ। विशेषगरी अफ्रिकी महाद्वीपका अन्य नेता र जनताले उनलाई प्रेरणाको स्रोतका रूपमा हेरेका छन्, जसले आफ्नो देशको हितलाई सर्वोपरि राख्दै बाह्य दबाबको सामना गर्न सकेका छन्।
उनको नेतृत्वले बुर्किना फासोलाई कसरी अगाडि बढाउँछ, त्यो हेर्न बाँकी नै छ ।
बुर्किना फासोका राष्ट्रपति क्याप्टेन इब्राहिम त्राओरेको राजनीतिक उदय र पृष्ठभूमि एकदमै नाटकीय र तीव्र छ । उनी एक युवा सैन्य अधिकारीबाट देशको अन्तरिम नेता बनेका हुन्, र उनको उदयमा बुर्किना फासोको अस्थिर राजनीतिक तथा सुरक्षा अवस्थाले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ ।
यहाँ उनको राजनीतिक उदय र पृष्ठभूमिको बारेमा विस्तृत जानकारी दिइएको छ:
प्रारम्भिक जीवन र सैन्य पृष्ठभूमि:
जन्म र शिक्षा: इब्राहिम त्राओरेको जन्म सन् १९८८ मार्च १४ मा भएको थियो। उनी जर्जिस नामोनो मिलिट्री एकेडेमीबाट सैन्य तालिम प्राप्त गरेका थिए ।
सैन्य सेवा: त्राओरे सन् २०१० मा बुर्किना फासोको सेनामा भर्ना भए। उनले सन् २०१२ मा द्वितीय लेफ्टिनेन्ट र सन् २०१४ मा लेफ्टिनेन्टको रूपमा स्नातक गरे।
माली मिसन (MINUSMA): सन् २०१४ मा उनलाई संयुक्त राष्ट्र संघको शान्ति मिसन अन्तर्गत माली पठाइयो। मालीमा शान्ति सैनिकको रूपमा काम गर्दा उनले अफ्रिकी क्षेत्रमा आतंकवादको खतरा र अस्थिरताको वास्तविकताबारे प्रत्यक्ष अनुभव प्राप्त गरे। यस अनुभवले उनको नेतृत्व क्षमता र समस्या समाधान गर्ने दृष्टिकोणलाई थप परिपक्व बनायो।
आतंकवाद विरोधी विशेष बल: मालीबाट फर्किएपछि उनले देशको उत्तरी भागमा आतंकवादी समूहहरूसँग लड्न विशेष बलमा काम गरे। यो क्षेत्र जिहादी समूहहरूको प्रभावबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित थियो।
पदोन्नति: सन् २०२० मा, ३२ वर्षको उमेरमा, उनलाई कप्तान पदमा पदोन्नति गरियो। यस पदमा पुगेपछि उनले सेनाभित्रको स्रोत-साधनको कमी र देशका नेताहरूमा व्याप्त भ्रष्टाचारबारे नजिकबाट बुझ्ने अवसर पाए।
राजनीतिक उदय र कू:
बढ्दो असन्तुष्टि: सन् २०२० को दशकको सुरुदेखि नै बुर्किना फासोमा जिहादी हिंसाको वृद्धि र सरकारको कमजोर प्रतिक्रियाका कारण जनता तथा सेनामा व्यापक असन्तुष्टि थियो।
पहिलो कू (जनवरी २०२२): सन् २०२२ जनवरीमा लेफ्टिनेन्ट कर्नल पल-हेन्री सान्डाओगो डामिबाको नेतृत्वमा एउटा सैन्य कू भयो, जसले तत्कालीन राष्ट्रपति रोच मार्क क्रिस्चियन काबोरेलाई पदच्युत गर्यो। डामिबाले पनि जिहादी हिंसा नियन्त्रण गर्न नसकेको आरोप लागेको थियो।
दोस्रो कू (सेप्टेम्बर २०२२): इब्राहिम त्राओरे डामिबा नेतृत्वको सैनिक जुन्टामा नै संलग्न थिए, तर जिहादी हिंसा नियन्त्रणमा डामिबा सरकारको असफलता र सेनाभित्रको असन्तुष्टिका कारण उनले सेप्टेम्बर २०२२ मा अर्को सैन्य कूको नेतृत्व गरे। यस कूले डामिबालाई सत्ताबाट हटायो र त्राओरेलाई अन्तरिम राष्ट्रपतिको रूपमा स्थापित गर्यो।
जनताको समर्थन: उनको उदयले बुर्किना फासोका जनतामा, विशेषगरी युवाहरूमा, एक नयाँ आशा जगायो। उनीहरूले त्राओरेलाई देशलाई आत्मनिर्भर बनाउने र विदेशी प्रभावबाट मुक्त गर्ने एक सच्चा नेताको रूपमा देखे।
त्राओरेको नेतृत्वका विशेषताहरू:
साम्राज्यवाद विरोधी: सत्तामा आएदेखि नै त्राओरेले पश्चिमी शक्तिहरू, विशेष गरी फ्रान्सको प्रभावलाई सीमित गर्न महत्त्वपूर्ण कदम चालेका छन्। उनले फ्रान्सेली सेनालाई देश छोड्न आदेश दिए र फ्रान्सेली राजदूतलाई निष्कासन गरे।
आन्तरिक समाधानमा जोड: उनी बाह्य ऋण र सहयोगको सट्टा आफ्नै स्रोत र क्षमतामा विश्वास गर्छन्। साउदी अरेबियाको मस्जिद निर्माण प्रस्ताव अस्वीकार गरी अस्पताल र उद्योगको माग गर्नु यसै नीतिको उदाहरण हो।
थोमस सङ्काराको पदचाप: धेरैले उनलाई बुर्किना फासोका पूर्व क्रान्तिकारी नेता थोमस सङ्काराको आधुनिक संस्करणको रूपमा हेरेका छन्, जसले अफ्रिकी राष्ट्रवाद, आत्मनिर्भरता र साम्राज्यवाद विरोधी नीतिलाई प्राथमिकता दिएका थिए।
अफ्रिकी एकता: त्राओरेले अफ्रिकी एकता र क्षेत्रीय सहयोगमा पनि जोड दिन्छन्।
संक्षेपमा, इब्राहिम त्राओरेको राजनीतिक उदय बुर्किना फासोको जटिल सुरक्षा चुनौती र अस्थिर राजनीतिक अवस्थाको उपज हो। एक युवा र दृढ सैन्य अधिकारीको रूपमा, उनले जनताको असन्तुष्टि र विदेशी प्रभावबाट मुक्ति चाहने भावनालाई आत्मसात गर्दै सत्तामा आएका छन्। उनको नेतृत्वले बुर्किना फासोलाई आत्मनिर्भरता र राष्ट्रिय सार्वभौमिकताको बाटोमा डोऱ्याउने प्रयास गरिरहेको छ ।
