काठमाडौँ । नेपालीहरूको दोस्रो ठूलो चाड तिहार सुरु भएसँगै बजारमा फूलको किनबेच बढेको छ । फूल र रङको पर्वका रूपमा रहेको तिहारमा पूजाआजादेखि विवाह, स्वागत, बिदाइ तथा अन्य धार्मिक(सामाजिक कार्यमा फूलको प्रयोग बढ्ने गर्छ ।
नेपालमा पछिल्लो समय फूलखेतीमा व्यावसायिकता बढ्दै गएको छ र यस क्षेत्रमा आत्मनिर्भरता बढिरहेको छ। नेपालमा वि.सं. २०११ सालदेखि सामान्य रूपमा फूलखेती भए पनि २०५० को दशकपछि यसले व्यावसायिक स्वरूप लिएको हो।
मुख्य तथ्याङ्कहरूः
नेपाल फ्लोरिकल्चर एसोसिएसनका अनुसार पुष्प व्यवसायको वर्तमान अवस्था उत्साहजनक छ। एसोसिएसनका अध्यक्ष राजेशभक्त श्रेष्ठले दिएको जानकारीअनुसारः
लगानी र रोजगारीः पुष्प व्यवसायमा हाल झण्डै ८ अर्ब ८३ करोड रुपैयाँभन्दा बढी लगानी भएको छ भने यसले ५३ हजार ५०० व्यक्तिलाई रोजगारी प्रदान गरेको छ ।
कारोबारः आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ३ अर्ब ६८ करोडभन्दा बढीको कारोबार भएको थियो । आव २०८१/८२ मा भने यो कारोबार ३ अर्ब ३७ करोड रुपैयाँ रहेको थियो।
वृद्धिदर र क्षेत्रफलः पुष्प व्यवसायको माग र आपूर्तिमा वार्षिक वृद्धिदर १० प्रतिशतभन्दा धेरै रहेको छ । देशभरका झण्डै २७० हेक्टर क्षेत्रफलमा व्यावसायिक पुष्पखेती गरिएको छ ।
व्यावसायिक विस्तार र तिहारको बजारः
मनग्य आम्दानी हुने भएपछि पछिल्लो एक दशकयता कृषिका अन्य क्षेत्रसँगै पुष्पखेती गर्नेको सङ्ख्या बढ्दो छ । विशेषगरी छोटो समयमा पर्याप्त आम्दानी हुने भएकाले तिहारलक्षित सयपत्री र मखमली फूलको व्यावसायिक खेती हुने गरेको छ ।
अध्यक्ष श्रेष्ठका अनुसार तिहारको समयमा काठमाडौँ उपत्यकाभित्र मात्र ४० लाखभन्दा बढी माला बिक्री हुने गरेको छ । बढ्दो सहरीकरणसँगै हाल देशका ५२ जिल्लामा नर्सरी तथा जमिन भाडामा लिएर व्यावसायिक पुष्पखेती भइरहेको छ ।
निर्यात र महानगरको निर्णयः
एसोसिएसनका अनुसार नेपालमा उत्पादित फूल जापान, हङकङ, अमेरिका, अस्ट्रेलिया, कतार, क्यानडा र युएई लगायतका मुलुकमा निर्यात हुँदै आएको छ ।
भन्सार विभागको तथ्याङ्कअनुसार, आव २०८१/८२ मा दुई करोड १३ लाख ६० हजार रुपैयाँ बराबरको पुष्प तथा पुष्पजन्य वस्तु निर्यात भएको थियो ।
यसैबीच, काठमाडौँ महानगरपालिकाले भने यस वर्ष स्वदेशमै उत्पादित फूललाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले विदेशबाट आयात गरिएको फूललाई प्रतिबन्ध लगाउने निर्णय गरेको छ ।
